Ít ai ngờ rằng TP.HCM – trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước – lại đang đứng thứ 2  trong danh sách những đô thị “chìm nhanh” nhất thế giới, chỉ sau Thâm Quyến (Trung Quốc). Với tốc độ lún trung bình 2 – 5 cm/năm, thậm chí lên đến 7 – 8 cm/năm tại các khu vực xây dựng dày đặc, nguy cơ “chìm dần” của thành phố ngày càng hiện hữu và tác động mạnh mẽ đến hạ tầng, đời sống và cả thị trường bất động sản.

Thực trạng: Thành phố lún nhanh gấp đôi mực nước biển dâng

Các nghiên cứu cho thấy:

• Tốc độ lún: 2 – 5 cm/năm; khu vực xây dựng dày đặc có thể tới 7 – 8 cm/năm.

• Mực nước biển: tăng khoảng 1 cm/năm.

Điều này đồng nghĩa tốc độ lún của TP.HCM gấp đôi so với tốc độ nước biển dâng. Khảo sát của JICA ghi nhận, từ năm 1990 đến nay, nhiều khu vực đã lún tích lũy khoảng 100 cm. Đặc biệt, giai đoạn 2005 – 2015, diện tích lún trên 10 cm lên tới 239 km², tập trung ở các quận huyện ven sông và vùng có nền đất yếu.

Nguyên nhân chính gây sụt lún

Theo các chuyên gia, có 4 yếu tố lớn dẫn đến tình trạng này:

1. Địa chất yếu: khu vực phía Nam thành phố, đặc biệt là Nhà Bè, Bình Chánh.

2. Khai thác nước ngầm quá mức, làm hạ thấp tầng chứa nước.

3. Hoạt động đô thị hóa, xây dựng công trình dân dụng với tải trọng lớn (khu Tân Cảng, Ba Son).

4. Tải động từ giao thông và phát triển hạ tầng.

Khi kết hợp với triều cường, mưa lớn và biến đổi khí hậu, sụt lún khiến hàng loạt tuyến đường như Huỳnh Tấn Phát, Trần Xuân Soạn, Lê Văn Lương, Thảo Điền, Nguyễn Văn Hưởng… thường xuyên bị ngập sâu, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và kinh tế đô thị.

Hệ quả đối với hạ tầng và bất động sản

Tình trạng sụt lún kéo dài tạo ra những tác động nghiêm trọng:

1. Ngập lụt đô thị gia tăng, nhiều tuyến đường trọng điểm biến thành “biển nước” khi triều cường.

2. Chi phí bảo trì, gia cố hạ tầng tăng cao, ảnh hưởng đến ngân sách.

3. Nguy cơ giảm giá trị bất động sản ở các khu vực chịu lún mạnh, trong khi chi phí xây dựng và bảo trì nhà ở, công trình gia tăng.

4. Áp lực di dân và tái quy hoạch nếu tình trạng lún không được kiểm soát.

Giải pháp TP.HCM đang triển khai

Để ứng phó với thực trạng đáng báo động này, thành phố đã đưa ra nhiều biện pháp:

1. Dự án ngăn triều 10.000 tỷ đồng: đã hoàn thành hơn 93% khối lượng.

2. Đề án chống ngập và xử lý nước thải 2020 – 2045: kết hợp giải pháp công trình và phi công trình.

3. Giảm khai thác nước ngầm: từ hơn 716.000 m³/ngày xuống còn 252.000 m³/ngày vào cuối 2024, hướng đến dưới 100.000 m³/ngày vào 2025.

4. Gia cố kênh rạch, chống sạt lở, nạo vét thoát nước tại nhiều khu vực trọng điểm.

Cần tầm nhìn dài hạn cho phát triển bền vững

Theo các chuyên gia, TP.HCM cần chiến lược tổng thể, bao gồm:

1. Quy hoạch đô thị thông minh, hạn chế xây dựng dày đặc tại khu vực nền đất yếu.

2. Kiểm soát chặt khai thác nước ngầm, chuyển dịch sang nguồn nước bền vững hơn.

3. Đầu tư công trình hạ tầng chống ngập đồng bộ, kết hợp các giải pháp mềm như tăng diện tích cây xanh, hồ điều hòa.

4. Định hướng lại thị trường bất động sản, tránh dồn quá nhiều dự án cao tầng vào các khu vực có nguy cơ sụt lún cao.

TP.HCM là đầu tàu kinh tế cả nước, việc “chìm nhanh” không chỉ là vấn đề môi trường – hạ tầng, mà còn là thách thức sống còn đối với tăng trưởng kinh tế, đầu tư và đời sống hàng triệu cư dân đô thị.

Chuyên Gia Tư Vấn BĐS Tara Le
Liên hệ tư vấn: 0917.839.686