Khi nói đến mua bán nhà đất, phần lớn mọi người đều mặc định rằng phải có sổ đỏ mới giao dịch được, tuy nhiên theo Luật Nhà ở 2023, có những trường hợp ngoại lệ hoàn toàn hợp pháp, người mua vẫn có thể sở hữu và sử dụng nhà ở mà không cần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nắm rõ những trường hợp này sẽ giúp bạn an tâm khi tham gia giao dịch.
5 trường hợp mua bán, giao dịch nhà ở không cần sổ đỏ
Căn cứ Khoản 2 Điều 160 Luật Nhà ở 2023, bạn không cần phải có sổ đỏ khi thực hiện giao dịch trong các trường hợp sau:
1. Giao dịch nhà ở hình thành trong tương lai
Bao gồm:
- Mua bán, thuê mua nhà ở đang xây dựng
- Thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai
- Bán nhà ở trong trường hợp doanh nghiệp giải thể, phá sản
Trường hợp phổ biến là mua căn hộ dự án chưa bàn giao – vẫn giao dịch được hợp pháp.

2. Tặng cho nhà ở an sinh xã hội
Áp dụng với:
- Nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết
- Được tặng cho bởi các tổ chức, cá nhân từ thiện
3. Mua nhà ở có sẵn từ chủ đầu tư
Trong các trường hợp:
- Nhà ở thuộc tài sản công
- Nhà ở xã hội, nhà tái định cư (không thuộc tài sản công)
- Nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân
Mua nhà không có sổ đỏ: Hợp pháp nếu thuộc 5 trường hợp sau
4. Giao dịch không chuyển quyền sở hữu
Gồm:
- Cho thuê, cho mượn, ở nhờ, ủy quyền quản lý nhà ở
- Không cần chuyển nhượng quyền sử dụng đất
5. Nhận thừa kế nhà ở
Trường hợp này có thể chưa có sổ đỏ, nhưng người nhận vẫn được pháp luật bảo vệ quyền lợi nếu đủ điều kiện.
Điều kiện để tham gia giao dịch nhà ở không có sổ đỏ
Theo Điều 161 Luật Nhà ở 2023, các bên tham gia giao dịch phải đáp ứng những điều kiện sau:
Đối với bên chuyển nhượng/giao dịch:
- Phải có năng lực hành vi dân sự
- Có quyền định đoạt hợp pháp đối với tài sản (theo pháp luật dân sự)
Đối với bên nhận mua, thuê, thừa kế:
- Cá nhân trong nước: không bắt buộc phải đăng ký cư trú tại nơi có nhà
- Cá nhân nước ngoài hoặc Việt kiều: phải thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở theo quy định
Giao dịch không có sổ đỏ vẫn cần hợp đồng rõ ràng
Khoản 2 Điều 165 quy định rõ: dù không có sổ đỏ, hợp đồng giao dịch nhà ở vẫn phải ghi rõ các thông tin:
- Thời hạn sở hữu nhà ở (nếu có thời hạn)
- Quyền và nghĩa vụ của các bên trong thời gian sở hữu
- Trách nhiệm làm giấy tờ và xử lý sau khi hết thời hạn
- Các thỏa thuận liên quan đến việc bán lại, tặng cho, thừa kế…
Nếu có thời hạn sở hữu, cơ quan chức năng sẽ ghi rõ thời hạn vào giấy chứng nhận được cấp sau đó.
Kết luận
Việc mua bán nhà ở không cần sổ đỏ hoàn toàn có thể thực hiện hợp pháp, nhưng phải thuộc các trường hợp được quy định rõ trong Luật Nhà ở 2023. Quan trọng nhất, các bên cần ký kết hợp đồng đầy đủ, minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật để đảm bảo an toàn tài chính và quyền lợi sau này.
Chuyên Gia Tư Vấn BĐS Tara Le
Liên hệ tư vấn: 0917.839.686