“Tại sao người dân phải xin phép xây nhà trên chính mảnh đất hợp pháp của mình?” – Đây là câu hỏi được Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt ra trong phiên họp Chính phủ chuyên đề tháng 5/2025, mở đầu cho một chủ trương mang tính cải cách mạnh mẽ: xem xét bỏ cấp phép xây dựng, điều được xem là “cần làm ngay” để xóa bỏ rào cản thủ tục hành chính và hạn chế tiêu cực.

🎯 Vì sao bỏ cấp phép xây dựng lại là xu thế tất yếu?

Tại các đô thị lớn như TP.HCM, mỗi năm có hàng chục nghìn công trình xây dựng. Để được cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ, người dân mất từ vài tuần đến hàng tháng, chưa kể chi phí bản vẽ, lệ phí hành chính, và không ít “chi phí không tên”. Việc này không chỉ gây tốn kém, mà còn tạo ra đất sống cho “cò giấy phép” và cơ chế xin – cho đầy tiêu cực.

Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ: “Đất đã có quyền sử dụng hợp pháp, quy hoạch chi tiết rõ ràng thì người dân có quyền xây dựng. Việc kiểm tra là trách nhiệm của chính quyền cơ sở”.

✅ Lợi ích thấy rõ: Giảm chi phí – Tăng minh bạch – Đỡ phiền hà

Theo Luật sư Trần Minh Cường (Đoàn Luật sư TP.HCM), bỏ thủ tục xin giấy phép xây dựng:

• Tiết kiệm chi phí trung bình 10–20 triệu đồng/hồ sơ

• Giảm thời gian chờ đợi, thủ tục hành chính

• Giảm áp lực cho cơ quan quản lý xây dựng

• Hạn chế tiêu cực trong quá trình thẩm định, cấp phép

Thực tế, không ít trường hợp người dân xin phép một kiểu nhưng thi công một kiểu, gây khó khăn trong hậu kiểm. Chính điều này mới là gốc rễ của vi phạm xây dựng.

🌍 Học hỏi từ quốc tế: Trao quyền cho nhà thầu, hậu kiểm chặt chẽ

Nhiều quốc gia phát triển như Nhật, Singapore, Đức đã chuyển sang mô hình “thông báo xây dựng” hoặc “kiểm tra sau xây dựng”. Tại đó, nhà thầu và chủ đầu tư có quyền khởi công nếu đã đảm bảo đúng quy chuẩn quy hoạch. Nếu sai phạm, nhà thầu bị rút giấy phép hoạt động, chủ đầu tư chịu trách nhiệm pháp lý.

Kiến trúc sư Trần Tuấn nhận định: “Tại các thành phố lớn đã có quy hoạch bài bản, việc xin giấy phép là rườm rà không cần thiết, nên chuyển sang hậu kiểm minh bạch và có chế tài rõ ràng”.

🏙️ TP.HCM sẵn sàng thí điểm: Nơi quy hoạch 1/500 đã đầy đủ

Theo Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu, TP.HCM đã có quy hoạch chi tiết 1/500 tại nhiều khu vực, đi kèm quy chế kiến trúc được phê duyệt. Điều này cho phép:

• Miễn cấp phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ trong các khu vực đã quy hoạch ổn định

• Chuyển sang cơ chế hậu kiểm đối với các công trình quy mô nhỏ

• Tăng tính chủ động cho người dân, giảm gánh nặng thủ tục

🔎 Kiến nghị đột phá: Thí điểm bỏ cấp phép với chủ đầu tư uy tín

Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường vừa đề xuất thí điểm bỏ cấp phép xây dựng đối với các chủ đầu tư đủ điều kiện: có thiết kế đạt chuẩn, đảm bảo an toàn phòng cháy, phù hợp quy hoạch và sẵn sàng hậu kiểm.

Đề xuất này nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng doanh nghiệp và người dân, nhất là trong bối cảnh thị trường bất động sản đang cần những cú hích cải cách để phục hồi và tăng trưởng.

📌 Kết luận: 

Bỏ cấp phép xây dựng không phải buông lỏng quản lý – mà là một bước tiến tất yếu để nâng cao hiệu quả quản lý đô thị, giảm phiền hà và tăng tính minh bạch

“Đã đến lúc trả lại quyền xây dựng hợp pháp cho người dân trên chính mảnh đất của họ, trong một hệ thống pháp luật hiện đại, minh bạch và hiệu quả hơn.”

Chuyên Gia Tư Vấn BĐS Tara Le
Liên hệ tư vấn: 0917.839.686