Trong bối cảnh tổ chức lại bộ máy hành chính theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, TP.HCM đang nghiên cứu đề xuất đột phá: giao chính quyền tại cấp phường xã thẩm quyền thu hồi đất, cho thuê đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ hồng). Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai, đồng thời giảm tải cho cấp tỉnh, tăng tính tiếp cận cho người dân.

Cấp xã sẽ được thu hồi đất và cấp sổ hồng: Vì sao?

Theo Sở Tài nguyên & Môi trường TP.HCM, khi không còn chính quyền cấp huyện, nhiều thủ tục đất đai vốn thuộc thẩm quyền UBND cấp huyện bị “lơ lửng” trong khoảng trống pháp lý. Điều này dẫn đến sự chồng chéo, gây khó khăn trong giải quyết hồ sơ cho người dân.

Chính vì vậy, Sở đề xuất điều chỉnh thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho cá nhân, hộ gia đình về cấp xã. Điều này không chỉ phù hợp với phân cấp mới mà còn giúp thủ tục gần dân hơn, giải quyết nhanh chóng, rút ngắn thời gian chờ đợi.

Rà soát 10 nhóm vấn đề lớn trong Luật Đất đai 2024

Trong quá trình triển khai, TP.HCM đã tiến hành rà soát 10 nhóm nội dung trọng tâm trong Luật Đất đai 2024, gồm:

1. Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất

2. Thẩm quyền giao đất, thu hồi đất, cho thuê đất

3. Quản lý và khai thác quỹ đất công

4. Giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai

5. Cơ chế tài chính đất đai…

Sở TN&MT nhấn mạnh, thẩm quyền xử lý đất đai phải đồng bộ với mô hình tổ chức bộ máy. Khi không còn cấp huyện, thẩm quyền cần phân định rõ giữa cấp xã và cấp tỉnh, tránh việc hồ sơ bị “đẩy qua đẩy lại”, làm chậm tiến độ cấp sổ, ảnh hưởng quyền lợi người dân.

48 thủ tục hành chính “mồ côi” sau khi bỏ cấp huyện

Theo thống kê, toàn ngành tài nguyên môi trường có 304 thủ tục hành chính. Trong đó:

• Cấp tỉnh: 237 thủ tục (đề xuất giữ nguyên)

• Cấp xã: 19 thủ tục (giữ nguyên)

• Cấp huyện: 48 thủ tục cần xử lý lại

Sở TN&MT đề xuất chuyển 38 thủ tục về cấp xã, 4 thủ tục về cấp tỉnh, bỏ 6 thủ tục do trùng lặp hoặc không còn phù hợp.

Nguyên tắc phân cấp được đề xuất theo hướng:

• Thủ tục liên quan trực tiếp cá nhân, hộ gia đình → cấp xã xử lý

• Thủ tục cần chuyên môn sâu hoặc liên quan nhiều địa bàn → cấp tỉnh đảm nhiệm

Kiến nghị giữ lại biên chế Phòng TN&MT cấp huyện

Một vấn đề nóng không thể bỏ qua là nguồn nhân lực. Sở TN&MT đề nghị giữ lại phần lớn công chức, viên chức từng công tác tại Phòng TN&MT các quận, huyện. Lực lượng này sẽ được điều chuyển về UBND các xã, phường để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, nhằm đảm bảo chuyên môn và hạn chế gián đoạn hoạt động hành chính.

Cần sửa hàng loạt luật liên quan để đồng bộ hóa hệ thống

Sở TN&MT cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải sửa đổi nhiều đạo luật quan trọng như:

1. Luật Tổ chức chính quyền địa phương

2. Luật Đất đai

3. Luật Bảo vệ môi trường

4. Luật Lâm nghiệp…

Việc sửa luật nhằm phản ánh đúng thực tế mới, đặc biệt là mô hình chính quyền địa phương không có cấp huyện. Nếu không sửa luật kịp thời, mô hình mới có thể rơi vào tình trạng “xe không bánh”, “pháp lý chờ cơ chế”, làm ảnh hưởng tới tiến độ cấp sổ hồng và công tác giải phóng mặt bằng cho các dự án.

Đánh giá từ góc nhìn chuyên gia bất động sản

Việc giao thẩm quyền cấp sổ hồng và thu hồi đất về cấp xã không chỉ mang ý nghĩa cải cách hành chính mà còn tác động sâu sắc đến thị trường bất động sản. Khi thủ tục được rút ngắn và gần dân hơn, niềm tin của người mua – đặc biệt là người mua nhà lần đầu – sẽ được củng cố. Đồng thời, đây là cơ hội để thị trường minh bạch hơn, tránh tình trạng “cò sổ đỏ”, môi giới làm thủ tục sai quy định.

Đặc biệt trong bối cảnh TP.HCM đang đẩy mạnh đầu tư hạ tầng, giải phóng mặt bằng và triển khai hàng loạt khu đô thị mới, một hệ thống hành chính tinh gọn, hiệu quả sẽ là bệ phóng mạnh mẽ cho thị trường bất động sản trong giai đoạn 2025 – 2030.

Chuyên Gia Tư Vấn BĐS Tara Le
Liên hệ tư vấn: 0917.839.686