Thừa kế đất đai là một trong những quyền tài sản quan trọng nhất, nhưng không phải ai cũng có thể thực hiện quyền này một cách tự động. Từ năm 2024, để được thừa kế quyền sử dụng đất, người thừa kế phải đáp ứng đầy đủ những điều kiện được quy định cụ thể trong Luật Đất đai mới. Việc nắm rõ các điều kiện này không chỉ giúp quá trình sang tên – nhận di sản diễn ra thuận lợi, mà còn tránh được những tranh chấp, rủi ro pháp lý về sau.

1. Hiểu đúng về “thừa kế quyền sử dụng đất”

Thừa kế quyền sử dụng đất là việc chuyển giao quyền sử dụng đất từ người đã mất sang cho người thừa kế hợp pháp. Đây là một hình thức chuyển quyền sử dụng đất đặc biệt, được pháp luật điều chỉnh chặt chẽ nhằm đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan và giữ gìn trật tự quản lý đất đai.

Việc thừa kế có thể thực hiện theo di chúc hoặc theo pháp luật (trong trường hợp không có di chúc). Người thừa kế có thể là cá nhân hoặc tổ chức đủ điều kiện theo quy định.

2. Điều kiện để được thừa kế quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai 2024

Khoản 1 Điều 45 Luật Đất đai 2024 nêu rõ: người sử dụng đất chỉ được thực hiện quyền thừa kế nếu đáp ứng đầy đủ 5 điều kiện sau:

a. Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Người để lại di sản (người mất) phải có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hoặc các loại giấy tờ hợp pháp tương đương như Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất,…
Đây là cơ sở pháp lý đầu tiên và quan trọng nhất để xác định tài sản có đủ điều kiện chuyển thừa kế hay không.

b. Đất không bị kê biên để đảm bảo thi hành án

Nếu quyền sử dụng đất đang bị kê biên hoặc bị áp dụng các biện pháp ngăn chặn theo quy định của pháp luật thi hành án dân sự, sẽ không đủ điều kiện thực hiện thừa kế.

c. Đất không có tranh chấp

Thửa đất phải ở tình trạng không có tranh chấp, hoặc nếu có thì tranh chấp phải được giải quyết bằng bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, Tòa án hoặc trọng tài.

d. Đất vẫn trong thời hạn sử dụng

Quyền sử dụng đất chỉ có thể thừa kế khi thửa đất vẫn còn thời hạn sử dụng theo quy định. Nếu hết thời hạn, người thừa kế cần làm thủ tục gia hạn để tiếp tục sử dụng.

e. Không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời

Nếu thửa đất đang bị áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời (ví dụ trong quá trình tố tụng), thì quyền thừa kế sẽ tạm thời bị “đóng băng” cho đến khi có quyết định cuối cùng.

3. Hình thức thừa kế: Theo di chúc và theo pháp luật

Pháp luật cho phép người có quyền sử dụng đất được lập di chúc để định đoạt tài sản của mình cho người thừa kế. Trong trường hợp không có di chúc, việc phân chia di sản sẽ được thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, dựa trên hàng thừa kế.

Đáng chú ý, một người có thể đồng thời hưởng thừa kế theo di chúc và theo pháp luật, tùy vào phần tài sản được chỉ định trong di chúc và phần tài sản còn lại chưa được định đoạt.

4. Lưu ý quan trọng để tránh rủi ro pháp lý

• Nên thực hiện thủ tục sang tên quyền sử dụng đất ngay sau khi hoàn tất khai nhận di sản để đảm bảo quyền lợi.

• Nếu có nhiều người thừa kế, cần lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản rõ ràng để tránh tranh chấp sau này.

• Trường hợp có tranh chấp hoặc hồ sơ pháp lý phức tạp, nên nhờ đến luật sư hoặc đơn vị tư vấn chuyên nghiệp để được hỗ trợ.

Chuyên Gia Tư Vấn BĐS Tara Le
Liên hệ tư vấn: 0917.839.686