Từ ngày 01/7/2025, khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được áp dụng, hàng loạt nhiệm vụ trong lĩnh vực xây dựng, nhà ở, bất động sản sẽ chuyển giao về cấp xã cấp phép. Đặc biệt, việc cấp giấy phép xây dựng, xác nhận nhà ở xã hội sẽ do chính quyền cấp xã đảm nhiệm. Đây là thay đổi lớn mà cá nhân, doanh nghiệp và nhà đầu tư bất động sản cần nắm rõ để không gặp rắc rối về thủ tục pháp lý trong thời gian tới.

Nghị định 140/2025/NĐ-CP – Bước đi quan trọng trong phân cấp, phân quyền

Ngày 12/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 140/2025/NĐ-CP về phân định thẩm quyền trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng giữa chính quyền cấp tỉnh và cấp xã theo mô hình tổ chức 02 cấp. Nghị định sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 đến hết ngày 01/3/2027.

Theo đó, nhiều thủ tục trước đây thuộc cấp quận/huyện hoặc Sở Xây dựng, sẽ được giao trực tiếp cho Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện.

Những điểm thay đổi đáng chú ý về thẩm quyền cấp phép xây dựng

📝 1. UBND cấp xã có quyền cấp giấy phép xây dựng

Căn cứ Khoản 2 và 3 Điều 103 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), Nghị định mới trao thẩm quyền cấp phép xây dựng (bao gồm giấy phép xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình…) cho UBND cấp xã.

✅ Người dân, doanh nghiệp giờ đây có thể nộp hồ sơ và nhận giấy phép xây dựng ngay tại cấp xã, rút ngắn thời gian, giảm thủ tục chồng chéo.

📍 2. Chấp thuận địa điểm xây dựng cũng do cấp xã xử lý

Thẩm quyền chấp thuận địa điểm xây dựng – trước đây thường do cấp huyện hoặc Sở Xây dựng – nay sẽ thuộc về cấp xã theo quy định tại Điều 53 Nghị định 175/2024/NĐ-CP.

Việc phân quyền này giúp đẩy nhanh tiến độ cấp phép, đặc biệt tại các địa bàn đang có tốc độ đô thị hóa mạnh.

🏘️ 3. Phân định rõ trách nhiệm cấp xã về nhà ở xã hội

UBND cấp xã sẽ thực hiện hàng loạt nhiệm vụ liên quan đến nhà ở xã hội, bao gồm:

• Tiếp nhận, xác minh hồ sơ đăng ký mua/thuê nhà ở xã hội

• Xác nhận đủ điều kiện cho người dân được vay vốn ưu đãi

• Tham gia Ban cưỡng chế, công khai thông tin các dự án nhà ở xã hội

• Phối hợp giám sát cưỡng chế, giải quyết khiếu nại về thu hồi nhà ở xã hội

Những thay đổi này cho thấy vai trò chủ động, gần dân của chính quyền cơ sở, tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận chính sách an sinh về nhà ở.

Quy định “linh hoạt” trong thời gian chuyển tiếp

Trong thời gian thực hiện (2025–2027), nếu địa phương chưa đủ điều kiện kỹ thuật, nhân sự, UBND cấp xã có thể đề nghị cơ quan cấp trên hỗ trợ xử lý hồ sơ, bảo đảm không gián đoạn công tác cấp phép, thẩm định dự án.

🎯 Đây là cơ chế linh hoạt để từng bước hoàn thiện bộ máy quản lý đô thị hiện đại, sát thực tiễn.

Những điều doanh nghiệp và nhà đầu tư cần lưu ý

1. Cập nhật cơ quan có thẩm quyền mới khi thực hiện các thủ tục liên quan đến xây dựng, nhà ở, bất động sản.

2. Chủ động chuẩn bị hồ sơ theo quy trình mới, tránh mất thời gian do chuyển hồ sơ sai cấp.

3. Làm việc trực tiếp với UBND cấp xã hoặc phòng một cửa liên thông để nắm rõ quy định địa phương.

4. Theo dõi lịch áp dụng các nghị định liên quan để cập nhật đúng thời điểm thực hiện.

Kết luận: Bước chuyển hóa quản lý đô thị từ “tập trung” sang “gần dân”

🧭 Việc phân quyền mạnh về cấp xã trong cấp phép xây dựng và nhà ở xã hội không chỉ giảm tải cho cấp trên, mà còn tăng tốc tiến độ cấp phép, rút ngắn thủ tục và hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tốt hơn.

Nghị định 140/2025/NĐ-CP đánh dấu bước tiến mới trong quá trình cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa nền hành chính đô thị, đặc biệt tại TP.HCM, Hà Nội và các địa phương đang thí điểm mô hình chính quyền 2 cấp.

Chuyên Gia Tư Vấn BĐS Tara Le
Liên hệ tư vấn: 0917.839.686