Hơn 173.000 tỷ đồng được Ngân hàng Nhà nước bơm ra thị trường, nhưng lãi suất cho vay vẫn không giảm như kỳ vọng. Vì sao thị trường lại nghịch lý đến vậy? Câu trả lời nằm ở một cơ chế điều hành đã tồn tại hơn 10 năm: “room tín dụng”.

Bơm tiền chưa đủ, phải kích hoạt cạnh tranh thực chất

Thời gian gần đây, Ngân hàng Nhà nước liên tục bơm tiền vào hệ thống ngân hàng nhằm hỗ trợ thanh khoản, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và hỗ trợ phục hồi kinh tế. Chỉ tính riêng trong tháng 7/2025, hơn 173.000 tỷ đồng đã được bơm mới thông qua thị trường mở (OMO) – mức cao nhất trong 8 năm qua.

Tuy nhiên, nghịch lý ở chỗ lãi suất cho vay trên thị trường vẫn không hạ nhiệt rõ rệt. Theo các chuyên gia, nguyên nhân sâu xa không nằm ở thiếu tiền, mà là thiếu động lực cạnh tranh giữa các ngân hàng – bắt nguồn từ cơ chế phân bổ hạn mức tín dụng (room tín dụng).

Room tín dụng: “Vòng kim cô” bóp nghẹt cạnh tranh?

Room tín dụng là công cụ điều hành được áp dụng suốt hơn một thập kỷ, nhằm kiểm soát tăng trưởng tín dụng, ổn định lạm phát và đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng. Mỗi năm, Ngân hàng Nhà nước phân bổ hạn mức tín dụng cụ thể cho từng tổ chức tín dụng dựa trên năng lực quản trị rủi ro, vốn điều lệ, chất lượng tài sản,…

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Tú Anh, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (Ngân hàng Nhà nước), room tín dụng đang khiến thị phần được “chia sẵn”, làm giảm động lực cạnh tranh giữa các ngân hàng.

“Nếu không cần cạnh tranh để giành khách hàng, ngân hàng đâu cần hạ lãi suất?”, ông Tú Anh đặt vấn đề.

Nhiều ngân hàng khi cạn room không thể cho vay thêm, dù vẫn đảm bảo an toàn vốn. Trong khi đó, một số nhà băng lớn dư room lại không tận dụng hết do thiếu áp lực thị trường. Tình trạng lệch pha cung – cầu vốn này khiến doanh nghiệp và người dân khó tiếp cận nguồn vốn giá rẻ, bất chấp thị trường đang được bơm tiền liên tục.

Bỏ room tín dụng: Cú hích cho thị trường tài chính phát triển lành mạnh

Tháng 6/2025, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 14/2025/TT-NHNN, đặt nền móng cho lộ trình dỡ bỏ cơ chế phân bổ room tín dụng. Theo đó, các ngân hàng thương mại sẽ phải tuân thủ bộ đệm vốn mới như:

• Bộ đệm bảo toàn vốn (CCB)

• Bộ đệm phản chu kỳ (CCyB)

• Bộ đệm cho ngân hàng quan trọng hệ thống

Khi đó, thay vì “xin – cho room” hàng năm, các ngân hàng buộc phải nâng cao năng lực quản trị rủi ro, cải thiện hệ số an toàn vốn và cạnh tranh lãi suất thực chất để giữ chân khách hàng.

Điều này không chỉ tạo môi trường bình đẳng giữa các tổ chức tín dụng, mà còn kích hoạt một cuộc đua lãi suất có lợi cho người vay – doanh nghiệp.

Lãi suất chưa giảm: Khó khăn vẫn dồn về phía người vay

Do cơ chế room, nhiều doanh nghiệp hiện rơi vào tình trạng không thể vay thêm dù đang trong chu kỳ kinh doanh tốt. Các khoản vay đến kỳ tái cấp vốn cũng bị từ chối vì ngân hàng “hết room”, buộc khách hàng xoay xở ở các kênh đắt đỏ hơn.

Hệ quả là mức lãi suất cho vay phổ biến hiện vẫn ở mức 8-10%/năm, thậm chí cao hơn với các khoản vay không tài sản đảm bảo, khiến chi phí tài chính đè nặng lên hoạt động sản xuất – kinh doanh.

Bỏ room, liệu có rủi ro?

Không thể phủ nhận, cơ chế room đã giúp ổn định thị trường suốt giai đoạn bất ổn kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, bối cảnh hiện tại đòi hỏi sự linh hoạt hơn. Việc chuyển từ điều hành bằng room sang điều tiết bằng các chỉ số an toàn vốn, lãi suất dự trữ bắt buộc… là xu thế tất yếu để hướng tới thị trường tài chính hiện đại và hiệu quả hơn.

Chuyên Gia Tư Vấn BĐS Tara Le
Liên hệ tư vấn: 0917.839.686