“Room tín dụng” – công cụ quản lý hành chính từng cứu vãn thị trường tài chính khỏi khủng hoảng hơn một thập kỷ trước, đang dần bộc lộ nhiều hạn chế trong bối cảnh nền kinh tế đã đổi thay mạnh mẽ, câu hỏi đặt ra: Đã đến lúc chỉ nên điều hành ngân hàng bằng lãi suất – như cách các quốc gia phát triển đang áp dụng?

🎯 “Room tín dụng”: Hữu ích trong quá khứ, rào cản ở hiện tại

Vào những năm đầu 2010s, Việt Nam từng chứng kiến các ngân hàng tăng trưởng tín dụng tới 54%/năm, tạo nên vòng xoáy lãi suất, bất ổn hệ thống và nguy cơ sụp đổ hàng loạt tổ chức tín dụng yếu kém. Trong bối cảnh đó, “room tín dụng” – hạn mức tăng trưởng tín dụng do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phân bổ – ra đời như một giải pháp tình thế để giữ ổn định thị trường.

Tuy nhiên đến nay, khi các ngân hàng đã áp dụng tiêu chuẩn Basel 3, nâng vốn điều lệ, cải thiện năng lực tài chính và quản trị rủi ro, thì room tín dụng lại trở thành “vòng kim cô”, giới hạn khả năng cung ứng vốn ngay cả khi thị trường có nhu cầu vay chính đáng.

💬 Chuyên gia: Nên bỏ room, chỉ điều hành bằng lãi suất

Ông Võ Đại Lược – nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Thế giới, khẳng định:

“Không nên quản ngân hàng bằng room tín dụng, chỉ nên quản bằng lãi suất.”

Theo ông, quản lý bằng lãi suất là công cụ thị trường hiện đại, đảm bảo tính linh hoạt, minh bạch, giúp các ngân hàng tự quyết định hoạt động cho vay dựa trên khả năng huy động vốn, quản trị rủi ro và năng lực tài chính riêng.

Nếu cứ tiếp tục duy trì hạn mức tín dụng áp đặt từ trên xuống, nhiều ngân hàng thương mại sẽ bị trói tay, dù có đủ năng lực cho vay và thị trường đang rất “khát vốn” để phục hồi, đặc biệt trong các lĩnh vực như sản xuất – chế biến, bất động sản công nghiệp và xuất khẩu.

📈 Chính phủ đã vào cuộc: Hướng đến điều hành tín dụng bằng công cụ thị trường

Ngày 6/7/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện 104, yêu cầu NHNN:

1. Phấn đấu tăng trưởng tín dụng cả năm đạt khoảng 16% so với 2024

2. Tiến tới bỏ room tín dụng và điều hành bằng công cụ thị trường vào năm 2026

3. Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, đánh giá rủi ro và xây dựng lộ trình gỡ bỏ phân bổ chỉ tiêu tín dụng

Động thái này được giới chuyên môn đánh giá là “cuộc cải cách thể chế tài chính quan trọng nhất trong vòng 10 năm”, mở đường cho hệ thống ngân hàng phát triển theo hướng tự chủ, cạnh tranh lành mạnh và linh hoạt hơn.

🔐 Điều kiện để bỏ room tín dụng thành công

Dù kỳ vọng cao, nhưng việc chuyển từ quản lý hành chính sang công cụ thị trường không thể vội vàng. Theo ông Nguyễn Quốc Hùng – Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng, cần đảm bảo:

1. Các ngân hàng phải tự thiết lập hệ số an toàn vốn, tỷ lệ cho vay dài hạn từ nguồn ngắn hạn

2. Hoàn thiện hệ thống giám sát rủi ro và công cụ đo lường tín dụng nội bộ

3. NHNN cần có bộ công cụ dự báo kinh tế – tài chính mạnh mẽ hơn, để điều tiết lãi suất hiệu quả

Đặc biệt, khi không còn room, vai trò điều tiết của lãi suất chính sách trở nên then chốt, đòi hỏi NHNN phải chủ động hơn trong điều hành linh hoạt theo từng chu kỳ.

🔁 Điều hành bằng lãi suất: Xu hướng toàn cầu và Việt Nam không thể đứng ngoài

Nhiều quốc gia phát triển từ lâu đã chuyển sang điều hành tín dụng bằng lãi suất tái cấp vốn, lãi suất điều hành và tỷ lệ dự trữ bắt buộc, thay vì dùng công cụ hành chính cứng nhắc như room tín dụng.

Việt Nam, với hệ thống ngân hàng ngày càng lớn mạnh và hội nhập sâu rộng, cần cập nhật mô hình quản trị tiên tiến để bắt kịp xu hướng toàn cầu, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng hiệu quả, đồng thời giữ vững ổn định hệ thống và kiểm soát lạm phát.

Chuyên Gia Tư Vấn BĐS Tara Le
Liên hệ tư vấn: 0917.839.686